آشنایی با انواع پارچه های پک جراحی

پک‌های جراحی از مهم‌ترین اجزاء هر عمل جراحی هستند که در حفظ استریل بودن فضا، ایمنی بیمار و کارایی تیم درمانی نقش حیاتی دارند. یکی از اجزاء کلیدی این پک‌ها، پارچه‌هایی هستند که برای پوشش ابزار، بدن بیمار یا محیط جراحی استفاده می‌شوند.

شناخت انواع پارچه های پک جراحی از نظر جنس، کاربرد و مزایا، به تیم‌های درمانی کمک می‌کند تا با انتخاب مناسب، عملکرد بهتری در اتاق عمل داشته باشند. در این مطلب با انواع پارچه‌هایی که در پک‌های جراحی به‌کار می‌روند و ویژگی‌های هرکدام آشنا می‌شویم.

پک جراحی چیست؟

پک جراحی مجموعه‌ای از ابزارها، پارچه‌ها و ملزومات مصرفی استریل است که برای انجام عمل جراحی به‌صورت یکجا بسته‌بندی و آماده‌سازی می‌شوند. هدف از تهیه پک جراحی، تسهیل فرایند جراحی، صرفه‌جویی در زمان، اطمینان از استریل بودن تجهیزات و افزایش ایمنی بیمار و تیم پزشکی است.

هر پک معمولا شامل اقلامی مانند گان جراحی، شان (پوشش‌های استریل)، حوله دست‌خشک‌کن، گاز استریل، تیغ بیستوری، پنس، سرنگ، سوزن و سایر ابزارهای مورد نیاز (با توجه به نوع جراحی) است. این پک‌ها ممکن است یک‌بارمصرف یا چندبارمصرف باشند و محتوای آن‌ها بر اساس نوع عمل (پک جراحی جنرال، پک جراحی آپاندکتومی، پک جراحی ایمپلنت و…) متفاوت است.

ویژگی‌های مهم برای پارچه های پک جراحی

پارچه های استفاده شده در پک های جراحی باید دارای ویژگی‌های لازم باشند تا ایمنی بیمار، استریل بودن محیط و راحتی تیم جراحی تضمین شود. مهم‌ترین ویژگی‌های پارچه های پک جراحی عبارتند از:

• ضدنفوذ بودن نسبت به مایعات و میکروارگانیسم‌ها: پارچه باید مانع عبور خون، مایعات بدن و عوامل عفونی شود و از انتقال آلودگی به بیمار و تیم جراحی جلوگیری کند.
• استریل‌پذیری: پارچه پک‌ جراحی باید قابلیت استریل شدن با روش‌های مختلف را داشته باشد؛ بدون اینکه کیفیت یا ساختار آن آسیب ببیند.
• عدم ایجاد پرز و آلودگی: پارچه نباید پرز یا ذرات ریز ایجاد کند؛ چون ممکن است که این پرزها و ذرات وارد زخم بیمار شوند یا تجهیزات را آلوده کنند.
• استحکام مناسب: پارچه پک‌ جراحی باید در برابر کشش، پارگی و سوراخ شدن مقاوم باشد تا در طول عمل جراحی، کارایی خود را حفظ کند.
• تنفس‌پذیری و راحتی استفاده: پارچه در عین‌حال که باید مانع نفوذ مایعات شود، لازم است که تنفس‌پذیر هم باشد تا از تعریق بیش ‌از اندازه و ناراحتی پرسنل جلوگیری کند.
• جذب مناسب مایعات (در صورت نیاز): پارچه های پک جراحی باید توانایی جذب خون و مایعات را داشته باشند تا محیط جراحی خشک و قابل‌کنترل بماند.
• ضدحساسیت بودن: پارچه باید از مواد ایمن ساخته شده باشد تا واکنش‌های آلرژیک در بیمار یا کادر درمان ایجاد نکند.
• دارای قابلیت یک‌بارمصرف یا چندبارمصرف: با توجه به نوع کاربرد، برخی پارچه‌ها باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که پس از شست‌وشو یا استریل مجدد، همچنان کیفیت خود را حفظ کنند.

این ویژگی‌ها در انتخاب پارچه مناسب برای پک‌های جراحی دارای اهمیت زیادی هستند و نقش مستقیمی در کیفیت مراقبت از بیمار و موفقیت عمل جراحی دارند. البته، ناگفته نماند که گرماژ پارچه به کار رفته در پک های جراحی، یکی از عوامل مهم در کیفیت آن‌هاست و تاثیر مستقیمی بر مقاومت، دوام و محافظت در برابر نفوذ مایعات دارد.

موارد استفاده از پارچه‌ها در پک‌های جراحی

در عمل‌های جراحی مختلف، پارچه‌ها برای پوشاندن و حفظ ناحیه عمل از آلودگی و حتی حفاظت از تیم جراحی در برابر ترشحات و مایعات بدن بیمار به‌کار می‌روند. در ادامه، به انواع استفاده‌های رایج از پارچه در پک‌های جراحی اشاره می‌کنیم:

شان جراحی

شان یکی از اجزاء اصلی در پک‌های جراحی است که برای پوشاندن ناحیه عمل، بدن بیمار یا میز ابزار استفاده می‌شود و به حفظ استریل بودن کمک می‌کند. این پارچه‌ها معمولا ضدآب، ضدمیکروب و بدون پرز هستند و در انواع ساده یا سوراخ‌دار تولید می‌شوند. شان‌ها باید در برابر نفوذ مایعات و جابه‌جایی مقاوم باشند و معمولا یک‌بارمصرف یا چندبارمصرف هستند.

گان جراح

گان جراحی پوششی استریل و محافظ برای جراحان و تیم اتاق عمل است که از آن‌ها در برابر ترشحات بدن بیمار محافظت می‌کند. این لباس از پارچه‌های ضدآب، ضدحساسیت، بدون پرز و تنفس‌پذیر تهیه می‌شود تا ایمن و راحت باشد. گان‌های جراحی در دو نوع یک‌بارمصرف و چندبارمصرف عرضه می‌شوند و طراحی آن‌ها معمولا به‌گونه‌ای است که در نواحی سینه، شکم و آستین‌ها، بیشترین محافظت را داشته باشند.

پوشش میزهای جراحی

پوشش میزهای جراحی یکی از پارچه‌ های به کار رفته در پک‌های جراحی است تا سطح روی میزها یا سایر سطوح اتاق عمل همیشه تمیز و عاری از آلودگی باقی بمانند. این پارچه‌ها معمولا از مواد ضدنفوذ و بدون پرز تهیه می‌شوند تا از انتقال میکروارگانیسم‌ها یا مایعات به ابزار جراحی جلوگیری کنند. استفاده از پوشش مناسب میز، نقش مهمی در حفظ استریل‌بودن ابزار و محیط عمل دارد.

زیراندازها

زیراندازها در پک‌های جراحی برای جذب مایعات و حفظ خشکی و پاکیزگی ناحیه عمل یا تخت جراحی به‌کار می‌روند. این پارچه‌ها معمولا دارای لایه جاذب در بالا و لایه ضدنفوذ در زیر هستند تا از نشت مایعات به سطوح پایینی جلوگیری کنند. زیراندازها به کاهش خطر آلودگی و لغزندگی در محیط جراحی کمک می‌کنند و با توجه به نوع عمل، در اندازه‌ها و طراحی‌های مختلف در دسترس‌ هستند.

حوله دست خشک کن

حوله دست‌خشک‌کن یکی از اقلام مصرفی در پک جراحی است که برای خشک کردن دست‌های استریل تیم جراحی پس از شست‌وشوی کامل و پیش از پوشیدن گان استفاده می‌شود. این حوله‌ها باید کاملا استریل، بدون پرز، جاذب و نرم باشند تا هم رطوبت را به‌خوبی جذب کنند و هم باعث آسیب یا تحریک پوست نشوند.

پوشش‌های محافظ برای پا و سایر اعضاء

پوشش‌های محافظ برای پا و سایر اعضاء (مانند کاور کفش و آستین‌های محافظ)، برای افزایش سطح ایمنی و جلوگیری از انتقال آلودگی در اتاق عمل استفاده می‌شوند. این پوشش‌ها از مواد ضدآب و بدون پرز و به‌صورت یک‌بار مصرف هستند تا پس از پایان جراحی به‌راحتی دور انداخته شوند.

انواع پارچه های پک جراحی

پارچه‌ها با توجه به نوع کاربرد، طراحی و ساختارشان، برای استفاده در پک‌های جراحی انتخاب می‌شوند. در ادامه با رایج‌ترین انواع پارچه های پک جراحی آشنا می‌شویم:

پارچه‌های اسپان باند SSS

پارچه اسپان‌باند SSS یکی از پرکاربردترین پارچه‌های یک‌بار مصرف در پک‌های جراحی است که از سه لایه اسپان‌باند متراکم تشکیل شده است. این پارچه به‌ دلیل نرمی، یکنواختی بافت، سبکی، نداشتن پرز و قابلیت عبور هوا، برای تولید گان جراحی، شان، ملحفه و روکش ابزار به‌کار می‌رود. اگرچه مقاومت آن در برابر نفوذ مایعات محدود است، اما در جراحی‌هایی که تماس با حجم زیاد مایعات وجود ندارد، انتخابی اقتصادی و کارآمد به‌شمار می‌آید.

پارچه‌های اس ام اس SMS یا SSMM اسپان‌باند

پارچه‌های SMS از سه لایه (دو لایه اسپان‌باند در دو طرف و یک لایه ملت‌بلون در وسط) تهیه می‌شود و به دلیل مقاومت بالا در برابر نفوذ مایعات و میکروارگانیسم‌ها، در پک‌های جراحی کاربرد زیادی دارد. پارچه SSMM نیز دارای چهار لایه است و در برابر نفوذ مایعات مقاومت بیشتری دارد. این پارچه‌ها سبک، تنفس‌پذیر، بدون پرز و برای تولید گان و شان جراحی با درجه حفاظت بالا مناسب هستند.

پارچه های لمینت شده

پارچه‌های لمینت‌شده ترکیبی از یک لایه پارچه اسپان‌باند و یک لایه کاملا صاف پلاستیکی ضدنفوذ هستند که برای افزایش مقاومت در برابر مایعات و ایجاد حفاظت کامل‌تر در پک‌های جراحی استفاده می‌شوند. این نوع پارچه‌ها علاوه بر جلوگیری از عبور مایعات، سبک و قابل‌تنفس هستند و برای محیط‌های جراحی که نیاز به حفاظت بالا دارند، به‌کار می‌روند.

پارچه ترگال

پارچه ترگال نوعی پارچه‌ بافت‌شده از الیاف پنبه و پلی‌استر است که به دلیل مقاومت خوب، دوام بالا و قابلیت شست‌وشوی آسان، در لباس بیمارستانی و پک‌های جراحی چندبار مصرف کاربرد دارد. این پارچه معمولا ضخیم‌تر و مقاوم‌تر از پارچه‌های یک‌بارمصرف است و در برابر پارگی و سایش، مقاومت خوبی دارد؛ اما به دلیل نفوذپذیری بالاتر نسبت به پارچه‌های لمینت یا SMS، کمتر در نواحی حساس و نیازمند حفاظت بالا استفاده می‌شود.

کدام نوع از پارچه های پک جراحی بهتر است؟

انتخاب بهترین نوع پارچه برای پک‌های جراحی، به نوع عمل، میزان محافظت مورد نیاز و شرایط محیطی بستگی دارد. پارچه‌های لمینت‌شده و SMS یا SSMM به دلیل مقاومت بالا در برابر نفوذ مایعات و میکروارگانیسم‌ها، برای جراحی‌های با ریسک بالاتر و نیاز به حفاظت بیشتر، گزینه‌های بسیار مناسبی محسوب می‌شوند و پارچه‌های اسپان‌باند ساده (مثل SSS) برای جراحی‌های کم‌خطر یا مواردی که تماس با مایعات کمتر است، اقتصادی و کاربردی‌تر هستند.

پارچه‌های ترگال و چندبار مصرف هم بیشتر در مواردی به‌کار می‌روند که نیاز به دوام و شست‌وشوی مکرر وجود دارد؛ اما حفاظت آن‌ها نسبت به پارچه‌های یک‌بار مصرف کمتر است. 

به‌طور کلی، بهترین پارچه برای پک جراحی آن است که هم محافظت کافی، هم راحتی و هم سازگاری با نوع عمل و نیازهای اتاق عمل را فراهم کند. لازم به ذکر است که متراژ پارچه پک های جراحی نیز بر اساس نوع عمل و تعداد اقلام داخل پک تعیین می‌شود و باید به‌گونه‌ای باشد که نیازهای استریل و پوششی کاملا برآورده شود.

نتیجه‌گیری؛ اهمیت انتخاب صحیح پارچه های پک جراحی

انتخاب نوع پارچه مناسب برای پک‌های جراحی، نقش بسیار مهمی در حفظ استریل بودن اتاق عمل، ایمنی بیمار و موفقیت عمل جراحی دارد. هر نوع پارچه با توجه به ویژگی‌های خاص خود، در شرایط و انواع مختلف جراحی کاربرد خاص خود را دارد و محافظت کافی، راحتی تیم پزشکی و سازگاری با نوع عمل، ملاک اصلی برای انتخاب بهترین پارچه است. آگاهی از تفاوت‌ها و ویژگی‌های هر نوع پارچه کمک می‌کند تا تصمیمی سنجیده و کارآمد در محیط‌های درمانی گرفته شود. 

برای خرید پک جراحی باکیفیت و استاندارد می‌توانید از طریق فروشگاه‌های معتبر و آنلاین اقدام کنید. یکی از مراکز فروش شناخته‌شده در زمینه خرید پک جراحی و تجهیزات پزشکی، فروشگاه آنلاین آبادیس پوشان سلامت است که انواع پک‌های جراحی استاندارد را ارائه می‌دهد تا خیال شما از کیفیت و ایمنی پک جراحی آسوده باشد.

سوالات متداول

تفاوت پارچه اسپان‌باند و SMS در چیست؟

اسپان‌باند پارچه‌ای ساده و سبک است؛ ولی در SMS لایه ملت‌بلون به‌کار می‌رود که مقاومت بالاتری در برابر نفوذ مایعات و باکتری‌ها دارد.

آیا پارچه های پک جراحی قابل‌شست‌وشو هستند؟

پارچه‌های یک‌بار مصرف مثل اسپان‌باند و SMS معمولا قابل‌شست‌وشو نیستند؛ اما پارچه‌های چندبار مصرف مثل ترگال قابلیت شست‌وشو دارند.

ویژگی‌های مهم یک پارچه مناسب برای پک جراحی چیست؟

مقاومت در برابر نفوذ مایعات، استریل‌پذیری، عدم ایجاد پرز، راحتی و تنفس‌پذیری، از ویژگی‌های مهم پارچه مناسب پک جراحی هستند.

آیا پارچه های پک جراحی استاندارد خاصی دارند؟

بله؛ پارچه های پک جراحی باید مطابق استانداردهای بین‌المللی باشند تا از نظر استریل بودن، مقاومت در برابر نفوذ میکروب‌ها و کیفیت مواد تضمین شوند.